SÖZLÜK


A

Ah Q (a-kür) - "Ah Q'nın Hikayesi" adlı Çince roman içinde aynı adı taşıyan ahmak kahramanın adı.

B

Bagua (ba-gua) - Sekiz trigramlar, Değişimler Kitabından doğanın değişimlerini gösteren tarih öncesi şema.
Baihui (bye-hui) - Kişinin başının tepesinde bulunan akupunktur tedavi noktası.
Beş Element - metal, tahta, su, ateş ve toprak.
Benti - Kişinin fiziksel bedeni ve diğer tüm boyutlardaki bedenlerinin hepsi.
Bian Que (bien-çue) - Çin Tıp tarihinde bilinen ünlü bir doktor.
Bigu (bi-gu) - Yiyecek ve içecekten kaçınma; yiyecek ve sudan uzak durmayı ifade eden eski bir sözcük.
Boddhidarma (bo-di-dar-ma) - Zen Budizm'inin kurucusu, Sakyamuni’nin öğrencilerinden biri, aydınlanan ve Meyve Konumu sahip Luohan’dır, düzeyi Pusa’dan düşüktür.
Büyük Kültür Devrimi - Çin’de, 1966-1976 yılları arasında gelişen, geleneksel değerler ve kültürü ortadan kaldıran bir komünist politika hareketi.
Büyük Yeşim İmparatoru - Çin mitolojisinde Üç Diyarı denetleyen Tanrı.

C

Changchun (çanğ-çun) - Kuzey Çin'de bir şehir, Jilin ilinin başkenti.
Cao Cao (çao-çao) - Çin tarihindeki Üç Ülke (220 - 265) döneminde, Wei ülkesinin imparatoru.
Changchun (çanğ-çun) - Kuzey Çin'de bir şehir, Jilin ilinin başkenti.
Chongqing (çonğ-çinğ) - Güneybatı Çin'de bir şehir.
Chu-Shi-Jian-Fa - Üç Diyarın ötesindeki yasa.

D

Dafa (da-fa) - evrensel kanunlar, mutlak yüce ilkeler.
Da Ji (da-cii) - Çin Şang Hanedanlığının (M.Ö.1765-1122) son imparatorunun eşlerinden biri. Bedenine bir tilki ruhu yerleşmiştir ve bu kadının yüzünden Şang Hanedanlığı çökmüştür.
Dan - xiulian uygulayan kişinin vücudunda diğer boyutlardan toplanan enerji demeti, iç iksir.
Dantian, - "dan alanı"; karnın alt kısmındaki alan.
Dan Jing, (dan-cing) - xiulian uygulaması hakkındaki klasik Çin yazıları.
Demir Kum Avucu, Zincifre Avuç, Jingang Ayakları, Luohan Bacakları - Çin Dövüş Sanatındaki dövüş tekniği çeşitleridir.
De (dığ) - Erdem
Dharma (dar-ma) - Buda Sakyamuni’nin öğretileri.
Dharma'nın Son Dönemi - xiulian dünyasında evrenin sonu olarak kabul edilir. (İngilizce "Havoc", anlamı 'büyük çöküş' veya 'büyük haraplık') üç dönemin olduğu kabul edilir - Sonun Başlangıç Dönemi, Orta Dönemi ve Son Dönemi, şimdi son dönemindeyiz. Buda Sakyamuniye göre Dharma'nın son dönemi ölümünden 500 yıl sonra başlıyor ve kendi Dharması bu tarihten sonra insanları kurtaramıyor.
Ding (dinğ) - meditasyon durumunda otururken bilinçli zihinle ulaşılan boşluk veya hiçlik durumudur.

E

Elmas Sutra - Budizm'de kutsal bir kitap.
Enerji kanalı - Çin tıp sisteminde, enerji dolaşımı için karışık bir ağ içeren qi kanalları.

F

Fa - Buda okulunda öğrenilmesi, uyulması ve uygulanması gereken ilkeler ve yasa.
Falun (fa-şen) - Evrensel ilkeler tekerleği
Fashen (fa-şen) - "kanun bedeni"; gong ve Fa'dan oluşan beden
Feng Shen Yan Yi (fen-şen-yen-iyi) - Klasik bir Çin romanı. Çin tarihi içindeki bir kısım ölümsüzün hikâyesi.
Fengshui (fıng-şui) - Çin fal sistemi, çevreyle uyum içinde yaşayabilmek için çevreyi belli prensipler doğrultusunda düzenleme sanatı.

G

Gong (gon) - xiulian uygulamasında oluşturulan enerji; bu tip enerjiye ulaşmak için yapılması gereken uygulamadır.
Gongshen (gon-şen) - Gong'dan yapılmış vücut
Göksel Göz - "üçüncü göz" olarak da bilinir.
Guanding (gwan-ding) - başın üstünden enerji verilmesi; törensel başlangıç
Guangdong (guanğ-donğ) ve Guangxi (guanğ-şi) - Çin’in güneyindeki iki vilayet.
Guiyang (gui-yanğ) - Guizhou ilinin başkenti.
Guizhou (gui-cou) - Güneybatı Çin'de bir il.

H

Han - Çinlilerin çoğunluğunun oluşturan ana etnik grup
Han Xin (han-şin) - Han Hanedanlığı (M.Ö.206 - M.S.23) döneminde imparator Liu Bang'ın en önemli generali
Heche (hığ-çığ) - nehir aracı.
Hegu (he-goo) - elin iç kısmında başparmak ve işaret parmağı arasında yer alan akupunktur noktası
Hetu (hı-tu) - Antik Çin’de ortaya çıkan ve doğanın değişim dönemlerini izah ettiği düşünülen tarih öncesi çizimler.
Hinayana - "Küçük Vasıta Budizm'i"
Huatuo (hwa-twoah) - Çin Tıp tarihinde bilinen ünlü bir doktor.
Huiyin (hway-yeen) - akupunktur merkez noktalarından bir tanesi (anüs ve genital bölge arasındaki alan)
Hun - Budist okulunda yasak olan yiyecekler. İlk Budizm zamanında soğan, zencefil, sarımsak ve bunu benzer kokulu şeyler hun olarak kabul ediliyordu. Sonraki Budizm tüm hayvan ürünlerini hun olarak vasıflandırmaktadır.

J

Jiang Ziya (cyanğ-zı-ya) - "Feng Shen Yan Yi" kitabındaki ana kahramanlardan biri. Fazla yaşlı, fakat diğer kişilerden daha kudretlidir.
Ji Gong (ci-konğ) - Çin tarihindeki Güney Song Hanedanlığı döneminde yaşamış çok ünlü bir keşiş, daha sonra bir aydın oldu.
Jinan (ci-nan) - Shandong eyaletinin başkenti.
Jingang (cin-gang): Buda Fa’yı koruyan ölümsüzler.

K

Kalpa - iki milyar yıllık bir dönemdir; burada dönem yerine sayı olarak kullanılmaktadır.
Karma - insanın şimdiki ve geçmiş hayatlarında işlediği günahlar.

L

Lao Zi (lao-zi) - Milattan önce dördüncü veya beşinci yüzyılda yaşayan "Tao Te Ching"in yazarı ve Tao okulunun kurucusu, aydınlanan ve Rulay'ın Meyve Konumuna sahip bir ölümsüzdür.
Laogong (laow-gong) - Avuç içinde yer alan merkezi akupunktur noktası.
Lei Feng (ley-feng) - 1960’lardaki Çin ahlak örneği.
Li - bir li 0,5 kilometredir.
Li Shizhen (lee shr-jhun) - Çin Tıp tarihinde bilinen ünlü bir doktor.
Lianhuase (liyen-hwa-suh) - Buda Sakyamuni'nin on öğrencisinden biri, kadın.
Liu Bang (leo bahng) - Han Hanedanlığı (M.Ö.206 - M.S.23)'nın kurucusu ve imparatoru.
Loushu (luo-şu) - kaplumbağa kabuğundaki yazıtlar.
Lu Dongbin (lü-donğ-bin) - Tao okulundaki Sekiz Ölümsüzden biri.
Lunyü ( lun-yü ) - Çin edebiyat dilinde "sözlü ifade" anlamına gelir.
Luohan (luo-han) - (İngilizce "Arhat") Buda okulunda Pusa düzeyinden düşük Meyve Konumu seviyesine sahip aydınlanan ve üç diyarın ötesindeki ölümsüz.

M

Ma Jong (ma-canğ) - Çin'de oynanan dört kişilik ünlü bir oyundur, Türk "Okey" oyununa benzer.
Maoyou (mao-yo) - Vücudun iki tarafının kenarları arasında bulunan sınır çizgisi.
Mahayana - "Büyük Vasıta Budizm'i"
Mantou (manto) - Mayalı hamurun buharda pişirilmesi ile elde edilen bir çeşit ekmek.
Meyve Konumu - Buda okulunda ulaşılan bir seviye, örneğin, Luohan, Pusa, Rulay vb.
Ming Hanedanlığı - Çin tarihinde M.Ö.1368 - 1644 tarihleri arasında hüküm sürmüştür.
Mingmen (ming-muhn) - "Yaşam Kapısı" olarak adlandırılan sırtın tam ortasında yer alan akupunktur noktası.

N

Nanjing (nan-cin) - Çin’in orta bölümündeki Jiangsu ilinin başkenti.
Nirvana - insanın fiziksel bedenini bırakıp bu dünya evinden ayrılması, Sakyamuni'nin Buda okulundaki xiulian uygulamasında tamamlanmanın son aşamasıdır.
Niwan Sarayı - Taoizm'de kozalaksı vücut olarak adlandırılan bir dönem
Nokta - biyolojik aktif noktalar.

P

Pusa - (İngilizce "Bodhisattva") Buda okulunda Rulay'dan düşük, Luohan'dan yüksek Meyve Konumu seviyesine sahip, aydınlanan ve üç diyarın ötesindeki ölümsüz.
Pusa Guanyin (pusa guan-ying) - "Merhamet Tanrıçası" dinler tarafından daha sonra Bodhisattva Avalokitesvara olarak adlandırıldı.

Q

Qi (çi) - Çin kültüründe "enerji havası" veya "yaşamsal enerji" olduğuna inanılır; gong ile karşılaştırıldığında daha alt düzeydeki enerji biçimidir.
Qiankun (çian-kun) - "cennet ve yeryüzü".
Qianmen (çyan-men) - Başkent Pekin’deki önemli ana alışveriş caddelerinden biri.
Qigong (çi-gon) - "Yaşamsal Enerji"yi Gong'a - yani irfana ulaştıran geleneksel Çin beden hareketleri uygulamasıdır ve xiulian'inin çağdaş adıdır.
Qin Hui (çin-hey) - Çin tarihinde Güney Song Hanedanlığı (1127-1279) dönemindeki zalim bir başbakan.
Qingdao (çinğ-dao) - Shandong ilinde bir liman şehri.
Qiqihar (çi-çi-har) - Kuzeydoğu Çin'de bir şehir.
Quark (kuark) - maddenin esası olduğu iddia edilen, kısmen elektrik yüklü üç çeşit zerrecikten her biri.

R

Ren - Hoşgörü, sabır, müsamaha
Rulay - (İngilizce "Tathagata") Buda okulunda Pusa ve Luohan seviyelerinin üstünde bulunan Meyve Konumu seviyesinde aydınlanan ve üç diyarın ötesindeki ölümsüz. Buda'lar içindeki en düşük düzeydir.

S

Saf Beyaz Vücut - Shi-Jian-Fa (Üç Diyar İçindeki Fa) uygulamasının en yüksek düzeyinde ulaşılan saydam, şeffaf vücut.
Sakyamuni (sak-ya-mu-ni) - Budizm'in kurucusu, aydınlanan ve Rulay’ın Meyve Konumuna sahip bir ölümsüzdür.
Samadhi - Budizm'de "trasta meditasyon" anlamına gelmektedir.
Samsara - Yeniden doğum (reenkarnasyon) döngüsü.
Sekiz Ölümsüz - Çin tarihindeki çok ünlü sekiz ölümsüz Tao.
Shan (şan) - merhamet, şefkat, yardımsever
Shangen (şan-gen) - İki kaş arasında yer alan akupunktur noktası.
Shangdong (şan-donğ) - Kuzey Çin’de bir ilin adı.
Shen Gongbao (şın-gonğ-bao) - "Feng Shen Yan Yi" kitabında adı geçen kıskanç bir kahraman.
Shichen (şi-çen) - Çinlilerin kullandığı iki saatlik zaman birimi.
Shishen (şir-şın) - Tao okulunun sözcüsü, kişinin ana ruhu.
Shi-Jian-Fa - Üç Diyar Yasası; Budizm, kişi üç diyar yasasının veya üç diyarın ötesine geçemediği müddetçe reenkarnasyon döngüsüne devam etmek zorunda olduğunu söyler.
Sun Simiao (sun simi-yao) - Çin Tıp tarihinde bilinen ünlü bir doktor.
Sun Wukong(sun-vu-konğ) - Çin'deki en ünlü dört klasik romandan biri olan "Batıya Yolculuk" içindeki başkahraman, ölümsüz maymun keşiş. Genelde "Güzel Maymun Kral" olarak adlandırılır.
Srivatsa - Sanskritçe "Işık Çemberi" olarak adlandırılan sembolün Yunan, Peru, Hindistan ve Çin kültüründe 2,500 yıllık geçmişi bulunmaktadır. Yüzyıllardır iyi şans, kısmet, güneşi temsil etmek ve pozitif bakış ifadesi olarak kullanıldı.

T

Taichi (tay-ci) - yüce sınır, Tao okulunun simgesi, Batı’da genellikle "yin-yang simgesi" olarak bilinir.
Taiyuan (tay-yüan) - Shanxi vilayetinin başkenti.
Tang Hanedanlığı - Çin tarihinin en görkemli dönemlerinden biri (618 - 907).
Tangshan (tan-şan) - Hebei ilinde bir şehir
Tantrizm - Budizm'de özel bir kendini geliştirme (xiulian) yolu
Tao (daow) - 1. Aynı zamanda "Dao" olarak da bilinir, Taoizm'de "Doğanın ve Evrenin Yolu" olarak adlandırılır; 2. Tao'ya aydınlanan yaşam.
Tao Zang (dao-zan) - xiulian uygulaması hakkındaki klasik Çin yazıları.
Teleportasyon - Bir şeyi bir yerden başka bir yere taşıyabilme olağanüstü yeteneği.
Tian (ti-en) - "Alan"
Tiananmen - Göksel Barış Kapısı olarak kabul edilen Pekin'deki Yasak Şehir
Tianzi Zhuang (tien-zi-canğ) - Tao okulunda öğretilen bir qigong formu.
Tofu (do-fu) - Soya fasulyesinden üretilen peynir görünümünde bir yiyecek
Trilobot - Üç yaprak böceği

Ü

Üç Yin ve Üç Yang - Her iki el ve ayak üzerinde bulunan akupunktur tedavi noktalarının ortak ismi.

W

Wuhan (vu-hen) - Çin’deki Hubei vilayetinin başkenti.
Wuwei (vu-vey) - hareketsizlik, hiçlik.

X

Xinjiang (şin-cyanğ) - Kuzeybatı Çin’de bir il.
Xingming Guizhi (şin-min gui-jı) - xiulian uygulaması hakkındaki klasik Çin yazıları.
Xingxing.(şin-şing) - zihin veya kalp doğası; ahlaki karakter.
Xiulian (şiyu-lian) - Qigong’un gerçek ve geleneksel adıdır. Çince iki kelime "xiu" ve "lian"in birleşmesidir. "xiu" anlamı zihnin temizlenmesi ve ahlakın yükselmesidir; "lian" ise beden hareketleri veya uygulama yapılması anlamına gelir.

Y

Yardımcı Ruh - Bilinçaltı
Yin ve Yang - Tao okulu her şeyin karşıt iki güç olan yin ve yang'ı içerdiğine inanır. Mesela ortak özelliklere sahip, kadın (yin), erkek (yang).
Yuan (yü-en) - Çin para birimi
Yuanying (iuan-ing) - ölümsüz bebek.
Yuzhen (yü-cen) - Başın arka tarafında bulunan akupunktur noktası.

Z

Zhang Guolao (can guo-law) - Tao okulundaki sekiz ölümsüzden biri.
Zhen (cen) - Doğruluk, gerçeklik
Zhen-Shan-Ren (cen-şan-ren) - Doğruluk, Merhamet, Hoşgörü.
Zhoutian (coğ-tien) - Xiulian dünyasında insan vücudu küçük bir evren olarak görülmekte, enerji akışının bu küçük evren içinde bir defa daire oluşturacak şekilde dönüşü, "Zhoutian Dönüşü" olarak adlandırılır. Kısaca Zhoutian'dir.
Zhouyi (cou-iyi) - Değişimler Kitabı.
Zhuyou ke (zu-yu ke) - yakarış, dua uygulaması.